Jak zrobić szalunki fundamentowe - czyli czym jest szalowanie fundamentów

---

 

Szalunek to specjalna, odpowiednio wcześnie przygotowana forma, przy pomocy której możliwe jest wykonanie solidnego fundamentu. Szalunek można wykonać samodzielnie, bądź skorzystać z gotowych rozwiązań systemowych.

Jakie są rodzaje szalunków fundamentowych? 

Szalowanie fundamentów, często określane również deskowaniem to nic innego, jak konstruowanie specjalnej formy, dzięki której możliwe jest nadanie mieszance betonowej pożądanego kształtu. Jest to jednak wyłącznie tymczasowa konstrukcja, do której wykonania stosowane są deski lub specjalna wodoodporna sklejka, czasem z dodatkiem stali czy aluminium. Fundamenty najczęściej stosowane są przy wykonywaniu konstrukcji betonowych oraz żelbetowych. Dzięki zastosowaniu specjalnej formy fundament będzie solidny i stabilny, a przy tym wytrzymały i odporny na niszczenie przez długie lata. Szalowanie przebiega przy pomocy desek lub odpornych na działanie wilgoci płyt, które dla zachowania stabilności całej konstrukcji łączone są ze sobą najczęściej przy zastosowaniu sztywnych metalowych ram. W przypadku układania szalunków w gruncie nie należy zapominać o tym, że przy wykonywaniu wykopu jego dolna część powinna być wykonana nieco szerzej (i to z obu stron) niż ława fundamentowa. Niezależnie od sposobu układania szalunków fundamentowych należy pamiętać o tym, że optymalna wysokość deskowania mieści się w granicach od 30 do 40 cm.

Istnieje kilka typów szalunków do fundamentów, których zastosowanie jest zależne od obiektu, który ma powstać przy ich pomocy. W przypadku budowy fundamentów do domów jednorodzinnych najczęściej stosuje się wykonane z desek (opcjonalnie odpornej na wodę sklejki) jednorazowe szalunki. Inwestorzy realizujący w ciągu roku przynajmniej kilka inwestycji w większości przypadków korzystają z powtarzalnych szalunków, czyli takich, które mogą być wykorzystywane wielokrotnie. W tym przypadku podział jest następujący:

• szalunki przestawne ich cechą charakterystyczną jest to, że po zakończeniu poszczególnych etapów pracy (gdy mieszanka betonowa uzyska odpowiednie właściwości i strukturę) elementy tworzące jego strukturę muszą zostać zdemontowane i przeniesione w inne miejsce, w którym będzie powstawał fundament;
• szalunki przesuwne w przeciwieństwie do przestawnych do ponownego wykorzystania nie wymagają demontażu, co stanowi niemałe ułatwienie w czasie prowadzenia prac budowlanych. Taki szalunek wystarczy po prostu przesunąć/przenieść w dowolnie wybrane miejsce. Szybko i bez większych trudności;
• szalunki ślizgowe podobnie jak przesuwne nie wymagają demontażu. Dzięki specjalnej konstrukcji wystarczy je przesunąć, aby można było zastosować je w zupełnie nowym miejscu

Niezależnie od tego, który typ szalunków fundamentowych zostanie zastosowany, należy pamiętać o tym, że ich usunięcie możliwe jest wyłącznie po stwardnieniu betonu.

Czy szalowanie fundamentów to korzystne rozwiązania? Wady i zalety stosowania szalunków

To, czy szalowanie w danym przypadku będzie dobrym rozwiązaniem, czy też nie, zależne jest przede wszystkim od rodzaju podłoża, na którym ma powstać fundament. W przypadku, gdy nie jest ono zbyt zwarte, szalunki do fundamentów będą niezastąpione. Nie tylko ułatwią prowadzenie prac, ale również zabezpieczą przed niespodziewanym zasypaniem wykopu czy stworzeniem niestabilnego lub nierównego fundamentu. Dlaczego budowa fundamentów z szalunkami jest łatwiejsza? Przede wszystkim:

• pozwala na bardziej precyzyjne wykonanie fundamentów niezależnie od warunków podłoża;
• stosowanie szalunków daje możliwość dość dokładnego obliczenia zapotrzebowania na baton, co pozwala nieco zaoszczędzić, gdyż materiał te nie jest kupowany w nadmiarze;
• szalunki są łatwo dostępne (w niemal każdym sklepie budowlanym), ponadto bez większych trudności można wykonać je samodzielnie - wystarczy odpowiedni materiał, nieco wolnego czasu i odrobina wiedzy.

Szalowanie bez wątpienia ma wiele zalet. Warto jednak mieć świadomość tego, że jak każde inne rozwiązanie może posiadać również wady. Wielu inwestorów nie do końca chce korzystać z szalunków przede wszystkim ze względu na to, że ich stosowanie nieco podwyższa koszty budowy, a dodatkowo jeżeli wykonywane są w miejscu realizacji inwestycji samodzielnie przez ekipę budowlaną, zajmują nieco czasu, który można byłoby poświęcić na prowadzenie pilniejszych do wykonania prac. Tak naprawdę koszty i czasochłonność to jedyne wady tego rozwiązania. Szalowanie jednak jest bardzo ważną czynnością, która przeprowadzona odpowiednio gwarantuje powstanie solidnego i trwałego fundamentu, zapewniający stabilność i bezpieczeństwo konstrukcji na długie lata. Budowa domu jednorodzinnego nie jest prostym i szybkim procesem. Wręcz przeciwnie, wymaga mnóstwo czasu i zaangażowania, a także odpowiednio zaplanowanego budżetu. Podstawą każdego obiektu budowlanego jest fundament. Dlatego też tak ważne jest, by został on odpowiednio wykonany, z dużą starannością, dokładnością i zastosowaniem najkorzystniejszych rozwiązań. Szalunki fundamentowe to gwarancja wytrzymałości i doskonałej nośności budynku.

Szalunki tradycyjne czy gotowe?

Szalunki fundamentowe tradycyjne (czasem zwane również monolitycznymi) po ułożeniu tworzą odpowiednią bryłę geometryczną. W tym przypadku szalowanie najczęściej wykonywane jest przy pomocy sosnowych desek o grubości około 2,5-3,2 cm. W alternatywie stosowane są tu czasem także materiały drewnopodobne, głównie płyty OSB (grubość co najmniej 18 mm) czy średniogęste płyty MFP (przekrój 18-21 mm). Jest to konstrukcja bardzo pracochłonna, na przygotowanie, której trzeba poświęcić naprawdę bardzo dużo czasu. Znacznie prostszym rozwiązaniem jest skorzystanie z gotowych już szalunków, które wystarczy jedynie złożyć. Takie rozwiązania charakteryzują się ramową konstrukcją. W tym przypadku łączone są ze sobą bardzo różne materiały, począwszy od stali czy aluminium, a kończąc na solidnych płytach ze sklejki. Aby wszystkie elementy do siebie pasowały, tworząc spójną całość, do ich łączenia stosowane są specjalne łączniki. Jest to rozwiązanie zdecydowanie droższe od tradycyjnych szalunków, jednak w tym przypadku przygotowanie do wylewania fundamentów wymaga nieco mniej czasu.

Jak krok po kroku samodzielnie przygotować szalunek pod fundament?

Budowa solidnych i co najważniejsze stabilnych fundamentów to czynność, do której należy się odpowiednio przygotować. W tym przypadku pośpiech nie jest dobrym doradcą - wszystkie prace muszą zostać wykonane starannie i precyzyjnie - w końcu to właśnie od tego zależy nie tylko trwałość budynku, który ma powstać, ale również jego odporność na działanie czynników atmosferycznych. Warto pamiętać o tym, że nie tylko jakość wykonania ma znaczenie. Tu bardzo ważna jest również odpowiednia izolacja fundamentów. Jak samodzielnie wykonać szalowanie fundamentów? Wbrew pozorom nie jest to bardzo trudne zadanie, wymaga jednak nieco cierpliwości i dużego skupienia na wykonywaniu poszczególnych czynności. W pierwszej kolejności, rozpoczynając prace nad szalowaniem fundamentów, należy wykonać wykop. Jeżeli będzie taka potrzeba, należy go odpowiednio poszerzyć. Jeżeli wykop nabierze odpowiednich rozmiarów, wówczas można zając się zalewaniem go chudym betonem, najlepiej sprawdzi się tu beton C8/10 niezmiennie stanowiący jedną z najlepszych warstw wyrównawczo-podkładowych.

Dopiero po wylaniu chudego betonu do wykonanego wykopu można przystąpić do ustawiana szalunku. Jeżeli szalunki fundamentowe znajdą się na swoim miejscu, kolejnym ważnym etapem jest założenie uzbrojenia. Szalunek wraz z wykopem i uzbrojeniem tworzy specjalną formę, do której ponownie należy wlać beton (tym razem jednak nie C8/10, a typ o klasie dokładnie określonej w projekcie budowlanym). Specjaliści radzą, aby do formy wlewać tylko zawibrowany beton - w ich opinii taki będzie się zdecydowanie lepiej rozprowadzał, co pozwoli na pozyskanie idealnie równiej i stabilnej konstrukcji.

To jednak jeszcze nie koniec prac nad fundamentem. Po ułożeniu warstwy betonu należy go regularnie podlewać przez mniej więcej tydzień. Dopiero po tym czasie i zyskaniu całkowitej pewności, że jest on już zupełnie suchy, można przystąpić do demontażu zastosowanych szalunków fundamentowych. Pod żadnym pozorem nie należy stosować żadnych środków, które docelowo miałyby przyspieszyć schnięcie betonu.

Jak szalowanie wpływa na trwałość budynku?

Szalowanie fundamentów jest bardzo ważne, przede wszystkim dlatego, że ma bardzo duży wpływ na jego trwałość. Dodatkowo pozytywnie wpływa na porowatość, w efekcie czego taki fundament wykazuje się bardzo dobrą odpornością nawet na oddziaływanie skrajnie niskich temperatur. Aby szalunki do fundamentów spełniły swoją funkcję, muszą zostać ułożone bardzo precyzyjnie, warto też poddać je poziomowaniu. Dodatkowo dobrze wykonany szalunek będzie nieco ułatwiał prowadzenie wielu prac na późniejszych etapach budowy. Stabilne fundamenty to gwarancja solidności domu, dlatego też tak ważne jest, aby były wykonane z należytą starannością.

Szalowanie fundamentów nie jest obowiązkowe i nie musi być stosowane w przypadku każdego powstającego obiektu budowlanego. Warto jednak mieć świadomość tego, że choć nie jest to rozwiązanie obligatoryjne do zastosowania, to jednak polecane przez specjalistów mających wieloletnie i bogate doświadczenie w budownictwie. Kiedy szalowanie fundamentów jest niezbędne dla konstrukcji budynku? Ma to miejsce przede wszystkim w sytuacjach, w których budynek powstaje na glebach mało spoistych. Wówczas bez zastosowania odpowiednich środków istnieje bardzo duże ryzyko, że przez umieszczenie na nieodpowiednim gruncie konstrukcja budynku będzie ulegała zniszczeniu. To w efekcie może doprowadzić nie tylko do strat pieniężnych, ale również zagrożenia bezpieczeństwa. Dlatego choć szalowanie jest czasochłonne warto zadbać o jego wykonanie - dla wzmocnienia fundamentów i zapewnienia bezpiecznego użytkowania budynku na bardzo długie lata.

Sprawdź również:

Jakie materiały wybrać do fundamentów

Czym są szalunki fundamentowe

Płyta fundamentowa - koszt